slide 1:

THỰC HÀNH BÀO CHẾ 1 1 Phân bố tỉ lệ điểm: 1. Chuyên cần: 20  Đi đủ và đúng giờ 6 buổi tối đa 10 điểm  Trễ 15 phút xem như vắng  Vắng 1 buổi không được dự thi cuối khóa 2. Thực hành và thực tế: 25  Điểm báo cáo: 4  Điểm thành phẩm: 4  Vệ sinh: 1 Trừ thái độ học tập vệ sinh

slide 2:

2 3. Kiểm tra cuối kỳ: 55 Hình thức: Làm kiểm tra trên giấy 6 điểm và thực hành 4 điểm. Cụ thể: – Trắc nghiệm: 10 câu/ 3 điểm – Phân tích công thức: 1 công thức/ 3 điểm – Thực hành: hoàn thành chế phẩm dán nhãn: tối đa 4 điểm

slide 3:

Yêu cầu 3 1. SV đến đúng giờ mặc áo blouse thay dép đeo bảng tên buộc tóc gọn gàng móng tay cắt ngắn không sơn móng tay 2. Chuẩn bị trước các công thức sẽ thực tập: cơ sở lý thuyết phân tích đơn quy trình pha chế. 3. Không đùa giỡn ăn uống trong phòng thí nghiệm 4. Chỉ sử dụng bộ hóa chất dụng cụ đã được GV hướng dẫn 5. Dụng cụ sử dụng xong phải trả đúng về nơi lấy 6. Sắp xếp lại dụng cụ hóa chất rửa sạch dụng cụ và làm vệ sinh bàn thí nghiệm 7. Nếu làm bể vỡ dụng cụ phải báo cáo cho GV 8. Mang theo kéo khăn sạch khẩu trang khi đi thực tập.

slide 4:

4 BÀI 1: MỘT SỐ KỸ THUẬT CHUNG

slide 5:

5 I. KỸ THUẬT CÂN

slide 6:

1. CÂN 6 Cân là dụng cụ dùng để xác định khối lượng của một vật hoặc để cân lấy một lượng chất nhất định. Cân cơ • Cân đĩa kỹ thuật • Cân quang Cân điện tử • Cân kỹ thuật • Cân phân tích

slide 7:

Các loại cân 7 Cân đĩa Cân quang

slide 8:

Các loại cân 8 Cân k ỹ thu ật Cân phân tích

slide 9:

Quy tắc sử dụng cân 9 1. Trước khi cân - Chuẩn bị nguyên liệu thìa xúc giấy cân dụng cụ đựng - Tay sạch và lau khô - Đặt cân ngay ngắn trên mặt bàn phẳng vững chắc - Ng ồi đốidi ệnv ớib ảng chia v ạch đi ềuch ỉnh th ăng b ằng bàn cân - Gấp giấy cân đặt lên đĩa cân

slide 10:

10 2. Tiến hành cân - Khi cầm các chai hóa chất xoay nhãn vào lòng bàn tay - Lấy hóa chất trong chai bằng thìa - Lấy hóa chất lỏng bằng đũa thủy tinh ống hút cốc - Hóa chất dễ bị oxi hóa Iod chảy lỏng KI dễ dính vaselin phải cân trên mặt kính đồng hồ hoặc cốc có mỏ - Thuốc hóa chất cân xong nên đặt bên phải ghi tên và khối lượng của nguyên liệu trên giấy gói hay dụng cụ đựng 3. Sau khi cân Trả về vị trí ban đầu lau cân

slide 11:

II. ĐONG THỂ TÍCH CHẤT LỎNG 11

slide 12:

1. DỤNG CỤ ĐO LƯỜNG THỂ TÍCH – CÁCH SỬ DỤNG 12

slide 13:

1.1. Ống đong ống lường 13  Dùng để đong các chất lỏng

slide 14:

14 a b c Cách đặt nào là chính xác

slide 15:

Ch ất l ỏng dính ướt 15 Cách đọcth ể tích ch ấtl ỏng 27 28 26

slide 16:

16 Pipet có bầu/ Pipet chính xác Pipet chia vạch/ Pipet thẳng

slide 17:

2. DỤNG CỤ PHA CHẾ 17

slide 18:

18

slide 19:

19 HÒA TAN

slide 20:

ĐẠI CƯƠNG VỀ SỰ HÒA TAN Khái niệm hòa tan chất tan dung môi dung dịch HÒA TAN CHẤT TAN DUNG MÔI DUNG DỊCH Quá trình phân tán đến mức phân tử hoặc ion chất tan trong dung môi để tạo thành hỗn hợp một tướng lỏng duy nhất và đồng nhất gọi là dung dịch Chất bị phân tán chất tan có thể ở trạng thái rắn lỏng khí Môi trường phân tán có thể là 1 chất lỏng/ hỗn hợp nhiều chất lỏng hoàn toàn đồng tan với nhau Sản phẩm của quá trình hòa tan hỗn hợp đồng nhất về lý hóa của 2/ nhiều thành phần Hệ phân tán ở mức độ phân tử

slide 21:

Thuốc uống nhôm hydroxid Nước muối Sữa

slide 22:

Cáchbiểuthịsựhòa tan Độ tan:lượngdung môitốithiểucầnthiếtđểhòa tan hoàntoànmộtđơnvịchấtđó ở đkchu ẩn20 o C 1atm Hệsố tan:lượngchất tan tốiđacóthểhòa tan hoàntoàntrong 1 đơnvị dung môitrong đkchu ẩn20 o C 1atm Hệsố tan Độ x 100 • Nồng độ phần trăm kl/tt kl/kl • Nồng độ phân tử nồng độ mol • Nồng độ đương lượng Eq/l mEq/l Nồng độ dung dịch

slide 23:

CÁC PHƯƠNG PHÁP HÒA TAN ĐẶC BIỆT

slide 24:

1. Phương pháp tạo dẫn chất dễ tan Công th ức: Iod 1g Kali iodid 2g Nước cất vđ 100ml I 2 + KI  KI 3

slide 25:

2. Phương pháp dùng chất trung gian thân nước Nguyên tắc: Dùng chất có nhóm thân nước như –COOH -OH -NH 2 - SO 3 H… phần còn lại là các hydrocarbon thân dầu Công th ức: Thuốc tiêm Cafein 7 Cafein 7g Natri benzoate 10g Nước cất pha tiêm vđ 100ml

slide 26:

Nguyên tắc: Hỗn hợp dung môi làm thay đổi độ tan của dược chất do làm thay đổi độ phân cực biến dung môi bán phân cực thành hỗn hợp phân cực mạnh… Công th ức: Digitalin 10centigam Cồn 90 46g Glycerin 40g Nước cất vđ 100ml Công th ức: Bromoform 10g Glycerin 30g Cồn 90 60g 3. Phương pháp dùng hỗn hợp DM

slide 27:

Nguyên tắc: Nồng độ chất diện hoạt nồng độ micelle tới hạn để hình thành cấu trúc micelle thu hút chất khó tan phân tán vào DM  DUNG DỊCH GIẢ Dung dịch Tween 20 từ 2-5 có thể hòa tan các chất khó tan trong nước như: Phenol iod hormone steroid vitamin tan trong dầu các tinh dầu…  Công th ức: Tinh dầu hồi 2g Tween 20 20g Cồn 90 300g Nước cất 678g 4. Phương pháp dùng chất diện hoạt

slide 28:

PHÉP LỌC • Các kiểu giấy lọc 1.1. Giấy lọc có xếp nếp 1.2. Giấy lọc không xếp nếp 1.3. Giấy lọc xếp rãnh chữ V • Các vật liệu lọc Vải gạc vải dù bông thấm nước bông thủy tinh giấy lọc màng lọc minipore phễu lọc sứ xốp…

slide 29:

Các kiểu giấy lọc 29

slide 30:

Chú ý khi lọc 30 - Giấy lọc đặt vào phễu phải thấp hơn hay cao bằng thành phễu - Phải thấm ướt giấy lọc hoặc bông gòn bằng dịch lọc - Rót dung dịch theo đũa tựa trên thành lọc không nên cho chất lỏng chảy thẳng vàođỉnhvìdễgây thủnglọcđặc biệt là giấy lọc. - Lọc lại lần thứ hai các ml dung dịch đã lọc đầu tiên - Nên chọn phễu tương ứng với lượng dung dịch cần lọc thường phễu có dung tích 1/5 lượng dung dịch.

slide 31:

Các lo ạiph ễu 31

slide 32:

Phễu lọc Buchner 32

slide 33:

33 KỸ THUẬT NGHIỀN TÁN

slide 34:

Nghiền tán bằng phương pháp cơ học 34 Dụng cụ dùng ở quy mô nhỏ Cối chày Giã nén ép nghiền

slide 35:

C ốichày Cách nghi ềntán: - Cho chày di chuyển rộng trong lòng cối - Có thể bắt đầu từ tâm của đáy cối rồi lan rộng ra thành cối hoặc từ thành cối đi vào đáy cối - Đồng thời phải tạo một lực mạnh lên khối bột

slide 36:

Nghiền tán bằng phương pháp cơ học 36 Dụng cụ dùng ở quy mô nhỏ Rây và sàng

slide 37:

BÀI 2. DUNG DỊCH THUỐC

slide 38:

ĐỊNH NGHĨA DUNG DỊCH THUỐC  Dung dịch thuốc là các chế phẩm l ỏngđượcđiều chế bằng cách hòa tan một hoặc nhiều dược chất trong dung môi hoặc hỗn hợp dung môi  Đường dùng:  Dùng trong  Dùng ngoài

slide 39:

 1. Chất tan d ượcch ất ch ấtph ụ  2. Dung môi THÀNH PHẦN

slide 40:

 1. Chất tan 1.1 Dược chất Tìm hiểu tính chất của hoạt chất:  Cấu trúc nhóm chức PTL  Màu sắc mùi vị hình dạng cấu trúc đa hình  Độ phân cực nhiệt độ nóng chảy hoạt tính quang học  Khả năng hút ẩm hòa tan dạng solvat  Hệ số phân bố dầu nước  Độ ổn định pH nhiệt độ Chọn dạng bào chế mong muốn Chọn dung môi chính xác

slide 41:

1.2 Chất phụ • Chất ổn định: chống oxy hoá chống thủy phân. • Chất làm tăng độ tan • Chất bảo quản • Chất tạo hệ đệm pH chất điều chỉnh pH • Chất đẳng trương

slide 42:

2. Dung moâi  Khoâng ñöôïc coù taùc duïng döôïc lyù khoâng ñoäc haïi khoâng töông kî vôùi DC ñoà bao goùi  Dung moâi phaân cöïc maïnh: nöôùc ethanol glycerin…  Dung moâi phaân cöïc yeáu hoaëc baùn phaân cöïc: aceton cloroform…  Dung moâi khoâng phaân cöïc: ete daàu parafin daàu thaûo moäc

slide 43:

C  C Cân đong hòa tan Đi ềuch ỉnh th ể tích l ọc Đóng thu ốc Dán nhãn đóng gói Nh ậpkho Chuẩn bị cơ sở thiết bị Chuẩn bị hóa chất DM Chuẩn bị bao bì Kiểm nghiệm TP Kiểm nghiệm bán TP Sơ đồ quy trình

slide 44:

Trình tự hòa tan • Theo độ tan • Hỗn hợp DM • Các chất làm tăng độ tan • Sử dụng DM trung gian • Các chất chống oxy hóa các hệ đệm chất bảo quản • Cồn thuốc cao lỏng pha potio phối hợp với DM có độ nhớt cao trước • Cao mềm cao đặc hòa tan vào siro glycerin nóng • Các chất thơm dễ bay hơi hòa tan sau hòa tan kín

slide 45:

THỰC HÀNH

slide 46:

DUNG DỊCH LUGOL M ục tiêu  Phân tích được đặc điểm của công thức và phương pháp hòa tan đặc biệt đối với iod  Biết cách cân đong pha chế dung dịch có chứa chất độc oxy hóa mạnh có màu gây bẩn dễ thăng hoa dễ kích ứng

slide 47:

47 Công th ức: Iod 1g Kali iodid 2g Nước cất vđ 100ml DUNG DỊCH LUGOL

slide 48:

Phân tích 48 Iod : DC - Tinh theå hình phieán naëng maøu xaùm ñen coù aùnh kim loaïi muøi ñaëc tröng deã thaêng hoa boác hôi tím aên da aên moøn kim loaïi vaø chaát höõu cô - Iod khoâng tan trong nöùôc ñoä tan 1/3500 tan nhieàu trong dung dòch iodid tan trong coàn 1/13 trong glycerin 1/80cho maøu xanh tím vôùi hoà tinh boät -Dung dòch cuûa Iod trong coàn duøng ngoaøi ñeå saùt truøng veát thöông trò naám treân da - Kali iodid KI: Chất tạo dẫn chất dễ tan - Tinh theå khoâng maøu vò maën tan trong nöôùc deã bò chaûy loûng khi ñeå ngoaøi khoâng khí chaûy nöôùc vaøng naâu. Dung dòch Kali iodid ñaäm ñaëc trong nöùôc laøm tan iod do taïo phöùc chaát KI 3 - KI duøng ñeå uoáng coù taùc duïng laøm giaõn maïch haï huyeát aùp.

slide 49:

49 Đi ềuch ế: • Cân Kali iodid hòa tan trong 1-2 ml nước • Cân iod trên mặt kính đồng hồ • Cho ngay iod vào dung dịch đậm đặc KI khuấy trộn cho đến khi iod tan hoàn toàn • Thêm nước vừa đủ thể tích • Lọc nhanh qua bông • Đóng lọ thủy tinh nút kín để nơi mát tránh ánh sáng • Ghi nhãn dán nhãn đúng quy cách

slide 50:

50 Công d ụng cách dùng  Trị bướu cổ và giải độc alkaloid  Uống theo giọt và pha trong một cốc nước  Liều lượng theo chỉ dẫn của bác sỹ DUNG DỊCH LUGOL

slide 51:

DUNG DỊCH DALIBOUR 51 M ục tiêu Biết cách pha chế trong dung dịch có dược chất ít tan trong dung môi.

slide 52:

52 Công th ức: Đồng sulfat 0.1g Kẽm sulfat 0.4g Dung dịch acid picric 0.1 1ml Cồn long não 10 1ml Nước cất vđ 100ml DUNG DỊCH DALIBOUR

slide 53:

Phân tích 53  Ñoàng sulfat CuSO 4. 5H 2 O : DC tinh theå maøu xanh lô vò chaùt. Deã tan trong nöôùc vaø glycerin gaàn nhö khoâng tan trong coàn 90 0 .ÔÛ ngoaøi khoâng khí seõ daàn daàn maát nöôùc. Duøng ngoaøi coù taùc duïng saùt truøng.  Keõm sulfatZnSO 4 .7H 2 O: DC tinh theå hình laêng truï trong suoát hay boät keát tinh khoâng maøu khoâng muøi vò chaùt sít löôõi. Raát deã tan trong nöôùc tan chaäm trong glycerin khoâng tan trong coàn. Dung dòch 01- 05 coù taùc duïng saùt truøng.  Dung dòch acid picric 1 : DC dung dòch maøu vaøng coù phaûn öùng acid. Coù taùc duïng laøm giaûm ñau nheï taïi choã choùng leân da non. Cuøng vôùi ñoàng sulfat taïo maøu cho dung dòch Dalibour  Coàn long naõo 10 : DC chaát loûng khoâng maøu muøi thôm long naõo cho vôùi nöôùc moät keát tuûa roõ reät. Coù taùc duïng saùt truøng choáng ngöùa giaûm söng ñau.

slide 54:

54 Quy trình:  Hòa tan đồng sulfat và kẽm sulfat trong khoảng 95ml nước ly có chân  Cho dung dịch acid picric vào khuấy đều  Cho từ từ cồn long não vào vừa cho vừa khuấy  Thêm nước vừa đủ 100 ml  Để yên thỉnh thoảng khuấy cho đến khi long não tan hoàn toàn  Lọc đóng chai

slide 55:

55 Công d ụng cách dùng Dùng để rửa và đắp trong trường hợp chàm và nấm DUNG DỊCH DALIBOURR

slide 56:

56

slide 57:

BÁO CÁO THỰC TẬP 57 1. Nêu các phương pháp hòa tan đăc biệt. Trình tự hòa tan. 05đ 2. Vẽ nhãn DD Lugol 05đ 3. Vẽ nhãn DD Dalibour 05đ 4. Vai trò của các chất trong công thức Dalibour đồng sulfat kẽm sulfat cồn long não DD acid picric 01 05đ 5. Tại sao dùng KI trong DD Lugol. Tại sao nên hòa tan Kali iodid trong 1-2 ml nước.1đ 6. Tại sao phải hòa tan đồng sulfat và kẽm sulfat với lượng nước tối đa có thể được trước khi cho cồn long não vào Tại sao phải cho cồn long não từ từ Tại sao dùng cồn long não mà không dùng long não 1đ

slide 59:

 Tại sao dùng KI trong DD Lugol. Tại sao nên Kali iodid hòa tan trong 1-2 ml nước.  Tại sao dùng KI trong DD Lugol.  Iod chất khó tan trong nước độ tan 1:3500  KI tạo với Iod thành dẫn chất KI 3 rất dễ tan trong nước:  I 2 + KI - KI 3  Kali iodid hòa tan trong 1-2 ml nước  Theo ĐL Le Chatelier nồng độ KI càng cao p/ứ diễn ra càng nhanh. Do đó hòa tan trong 1-2ml nước để tạo nồng độ KI cao nhất.

slide 60:

 - Phải hòa tan đồng sulfat và kẽm sulfat với lượng nước tối đa có thể được trước khi cho cồn long não vào vì để tăng khả năng hòa tan của cồn long não.  - Cho cồn long não từ từ vì tránh tiếp xúc giữa các phân tử long não gây hiện tượng tủa lại Vì:  1ml cồn long não tương ứng với 01g long não  Long não hòa tan kém trong nước chỉ khoảng 012 g/100 ml nước ở 25 °C nên nếu dùng long não sẽ tốn nhiều thời gian để cho long não phân tán dưới dạng phân tử  Trong cồn long não long não đã phân tán trong cồn10 g/100 ml do đó khi sử dụng cồnlong não rất dễ hoàn tan.